Cây vú sữa – Công dụng, phân loại, cách trồng và chăm sóc

Cây vú sữa (Star apple) được xem là một giống cây công trình có giá trị kinh tế cao khi thân cho bóng mát, lá là vị thuốc và quả là nông sản xuất khẩu.

Cây vú sữa có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới Châu Mỹ, sau đó trồng lan rộng ra các nước như Ấn Độ, Thái Lan, Srilanka,…. Ở các nước trên thế giới, nó hỉ được trồng với mục đích chính là làm cây công trình bóng mát. Tại Việt Nam như một loại trái cây có giá trị kinh tế xuất khẩu khá cao, được trồng ở khắp nơi nhưng tập trung chủ yếu ở các tỉnh khu vực Tây Nam Bộ như: Long An, Cà Mau, Tiền Giang, Bến Tre, Đồng Tháp,…

1. Đặc điểm của cây vú sữa

Vú sữa có tên tiếng anh là Star apple, tên khoa học là Chrysophyllum cainito. Cây vú sữa thuộc họ Hồng xiêm (Sapotaceae). Bạn có thể nhận biết loại cây này thông qua các đặc điểm như sau:

• Thân: Vú sữa thuộc loại cây thân gỗ, rễ cọc mọc lông, phát triển nhanh, than dẻo, tán lá rộng, chiều cao trung bình khoảng 10-15m.
• Lá: hình oval đơn, mọc so le nhau, đầu lá nhọn, có chiều dài từ 5-15cm, mặt trên có màu xanh bóng, mặt dưới phủ một lớp lông mịn màu nâu óng ánh.
• Hoa: thuộc loại lưỡng tính, hoa nhỏ mọc thành từng chùm trên cành, có màu trắng ánh tím.
• Quả: Quả có dạng hình tròn, vỏ nhẵn bóng, màu sắc tùy giống, ruột quả có màu trắng, ở giữa có các ngăn chứa hạt liên kết lại với nhau, khi cắt ngang có hình ngôi sao.
• Hạt: Hạt cứng, màu nâu đen, hình dẹt, nằm lỏng lẻo trong các ngăn.

2. Điều kiện sinh trưởng

Vú sữa là loài cây nhiệt đới, với các điều kiện sinh trưởng lý tưởng như sau:

• Nhiệt độ: sinh trưởng và phát triển tốt 22-34 độ C, dưới 10 độ C, cây sinh trưởng kém, không cho hoa, lá non bị cháy.
• Độ ẩm: cây vú sữa yêu cầu điều kiện ẩm độ không khí cao đạt 79,2%, lượng mưa trung bình/năm từ 1200-1450mm.
• Gió: bộ rễ vú sữa khá nông, thân cây to, tán lá dày nên rất dễ bị đổ ngã khi gặp gió to.
• Đất trồng: trồng được trên rất nhiều loại đất khác nhau, trong đó thích hợp nhất là đất thịt nhẹ, đất phù sa, những vùng có tầng đất sâu, ít chua và thoát nước tốt với độ pH 5,5 – 6,5.

3. Cây vú sữa có mấy loại?

Hiện nay ở Việt Nam có 7 giống vú sữa được trồng phổ biến gồm: vú sữa Lò Rèn, vú sữa Bắc Thảo, vú sữa Bảy Núi, vú sữa bơ Đồng Tháp, vú sữa Hoàng kim, vú sữa tứ quý, vú sữa tím Mica. Các loại này được trồng ở thổ nhưỡng riêng, cho chất lượng quả và giá thành khác nhau.

3.1 Vú sữa Lò Rèn

Đây là đặc sản của vùng Đồng bằng sông Cửu Long như: Tiền Giang, Đồng Tháp, Bến Tre,… Đặc điểm nhận dạng là phần quả tròn, lớp vỏ màu tía khi chín, bên trong thịt màu trắng có hình sao, vị ngọt, thơm ngon, thu hoạch quả rơi vào tháng 2 – 3 dương lịch hàng năm.

3.2 Vú sữa Bắc Thảo

Có nguồn gốc ở Tiền Giang, cây cao khoảng 10 – 15m, dáng lá rất to, hình trứng, trái tròn, hơi dẹt 2 đầu, khi chín có màu nâu tím, thịt màu trắng, vị ngọt thanh, có khoảng 6 – 8 hạt/trái.

3.3 Vú sữa Bảy Núi

Được trồng phổ biến tại tỉnh An Giang, có da màu xanh, khi chín chuyển hồng nhạt, vỏ mỏng, thịt dày và mềm, mùi thơm, vị ngọt nhẹ, ăn rất ngon.

3.4 Vú sữa bơ hồng Đồng Tháp

Quả tròn, vỏ mỏng, căng bóng, vỏ xanh nhạt, dày ruột, có mùi thơm dễ chịu, vỏ đẹp, khi chín vỏ chuyển sang màu ửng hồng sáng bóng, phần thịt có màu trắng sữa vị ngọt thanh và thơm mùi bơ sữa.

3.5 Vú sữa hoàng kim

Đây là giống nhập khẩu từ Đài Loan, trái có núm nhỏ nhọn ở phía dưới quả, vỏ mỏng, màu vàng, ruột trong, mềm, vị ngọt. Giá bán cao hơn các loại khác.

3.6 Vú sữa tím Mica

Đây là giống mới, có giá thành cao nhờ những ưu điểm nổi trội như: quả tím đậm, quả chín không có mủ, vỏ mỏng, giòn, thịt dày, hạt không có màng và vị ngọt thanh hơn nhiều các giống khác. Đặc biệt cây lớn nhanh, ra quả sớm và năng suất vượt trội hứa hẹn đem lại nguồn lợi xuất khẩu lớn.

3.7 Vú sữa tứ quý

Vú sữa tứ quý cho trái quanh năm được phát hiện lần đầu ở Sóc Trăng. Cây phát triển tốt và chịu được xâm ngập mặn, ra quả bốn mùa, quả to, tiềm năng xuất khẩu rất lớn. Quả vú sữa tứ quý vỏ mỏng, có màu tím nhạt hơn với loại truyền thống, ít nhựa, nhiều nước và có vị ngọt vừa phải.

4. Công dụng của cây vú sữa công trình

Có thể bạn đã ăn nhiều vú sữa, nhưng bạn có biết đây được xem là loại cây công trình đa năng, công dụng của cây vú sữa rất nhiều? Quả có giá trị dinh dưỡng cao, lá và hạt đều có công dụng riêng, cây vừa cho bóng mát vừa có ý nghĩa phong thủy.

4.1 Công dụng của quả vú sữa

Quả vú sữa có vị ngọt mềm dễ chịu, có chứa hàm lượng chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất dồi dào. Theo các nghiên cứu, 100gram vú sữa cung cấp 31 calo, cụ thể:

• 14,65 g Carbohydrate
• 9,1 mg Vitamin C (axit ascorbic)
• 1,137 mg Vitamin B3 (Niacin)
• 0,49 mg Sắt
• 1,92g Tổng chất xơ
• 0,049 mg Vitamin B1 (Thiamin)
• 1,52g Protein
• 0,038 mg Vitamin B2 (Riboflavin)
• 18,95 mg Phốt pho
• 0,004 g Tryptophan, 0,022 g Lysine và 0,002 g Methionine

4.2 Công dụng của nhân hạt vú sữa

Nếu bình thường bạn ăn quả vú sữa bỏ hạt thì có thể bạn nên suy nghĩ lại. Nhân hạt quả vú sữa có màu trắng, vị đắng, có chứa nhiều năng lượng (474 kcal/ 100g) với hàm lượng các chất dinh dưỡng nhiều hơn so với thịt quả vú sữa.

• Có khả năng bảo vệ dạ dày khỏi tác động của bia rượu và chất độc Hiđro clorua.
• Chứa chất chống lại các vi khuẩn gây bệnh đường ruột (như E.coli, Salmonella), vi khuẩn gây ngộ độc (như Staphylococcus) và bệnh nấm (như Candida).
• Chiết xuất từ nhân hạt vú sữa còn có tiềm năng trong việc kiểm soát tăng huyết áp.

4.3 Công dụng của lá cây vú sữa

Theo các nghiên cứu hiện đại, trong lá vú sữa có chứa các thành phần vi khoáng đa dạng như sau:

• Protein
• Chất xơ
• Vitamin A, B2, B1, B3, C và vitamin E
• Lipid
• Glucid
• Canxi
• Acid malic

Chính vì vậy mà người ta sử dụng nước sắc từ lá cây vú sữa cho bệnh nhân mắc bệnh đau dạ dày. Ngoài ra cũng phải kể đến công dụng của cây vú sữa chỉ riêng phần lá khác như:

• Giúp tiêu diệt ký sinh trùng đường ruột: hỗ trợ cải thiện các triệu chứng bệnh viêm đau dạ dày do vi khuẩn Hp gây nên.
• Thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương: nhờ tác dụng thúc đẩy sửa chữa cấu trúc tế bào, giúp tổng hợp nhiều collagen, hỗ trợ quá trình làm lành những tổn thương ở da hoặc niêm mạc dạ dày.
• Tăng cường khả năng miễn dịch: hoạt chất chống oxy hóa trong lá vú sữa có tác dụng giúp làm tăng khả năng miễn dịch của cơ thể.
• Giảm nguy cơ ung thư: nhờ tác dụng chống viêm và kháng khuẩn, giúp phòng và làm chậm quá trình phát triển của tế bào ung thư.
• Giảm đau và hạn chế điều tiết acid dạ dày: giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày, giảm tiết dịch acid dạ dày.
• Bồi bổ máu: giúp cải thiện tình trạng thiếu máu.

4.4 Ý nghĩa cây vú sữa trong phong thủy

Với thân cao, tán lá rộng, nhiều người lựa chọn vú sữa để trồng cây công trình bóng mát ở sân vườn. Xét theo phong thủy ngũ hành, cây hợp với người có mệnh Mộc và mệnh Hỏa mang ý nghĩa hút lộc tài, vượng khí.

Theo quan niệm phong thủy, vị trí trồng cây vú sữa công trình tốt sẽ giúp điều hòa âm dương, lưu thông năng lượng, đón nhận dương quang của ngôi nhà của bạn. Bạn có thể trồng vú sữa trước nhà – nơi thoáng đãng, ít người đi lại, chỉ cần không quá gần lối đi hay sát cổng.

>> Xem thêm: Cách làm enzyme tưới cây đơn giản tại nhà

5. Kỹ thuật trồng cây vú sữa

• Bạn có thể trồng vú sữa quanh năm, tốt nhất là vào đầu mùa mưa khoảng tháng 9 ở Trung Bộ và tháng 6 ở Nam Bộ.
• Ngày nay có nhiều phương pháp nhân giống được áp dụng như chiết cành, ghép treo bầu và ghép áp cành. Hoặc mua cây con tại vườn ươm uy tín.
• Cây vú sữa trồng thích hợp trong điều kiện nhiệt đới nhiệt độ 22-340C, chỉ ra hoa tốt trong điều kiện hai mùa mưa nắng phân biệt và không chịu được gió to.
• Hợp với đất phù sa ven sông, đất thịt nhẹ, thoát nước tốt, ít chua, pH 5,5-6,5, độ cao không quá 400m.
• Đào hố trồng trước 15 – 20 ngày, mô rộng 40-50cm, sâu 20 – 25cm. Hãy trộn đều đất với hỗn hợp 20kg phân hữu cơ, 100g DAP, 200 – 300g phân lân và 10-20g Basudin 10H.
• Đặt bầu cây thẳng đứng, mặt bầu ngang với mặt mô trồng, cắt bỏ vỏ bầu, lắp đất trộn phân đầy hố, nén chặt, cắm cọc cố định và tưới nước.
• Sau khi trồng cần chú ý che bóng để tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng trực tiếp. Sử dụng rơm rạ, hay lá mục phủ lên gốc để giữ ẩm cho đất.

Vì là cây ăn quả lâu năm nên ngoài cách trồng cây vú sữa thì kỹ thuật chăm sóc cũng còn tùy vào độ tuổi, điều kiện thổ nhưỡng cũng như môi trường thay đổi qua từng năm. Để được tư vấn thêm hoặc chọn mua cây giống khỏe, hãy liên hệ Vườn Hưng Thịnh. Vườn Hưng Thịnh cũng là địa chỉ cung cấp cây công trình, cây ăn quả giống quen thuộc của nhiều người. Hưng Thịnh chuyên cung cấp các dòng cây nhập khẩu từ Thái Lan chất lượng như:

• Cây giống
• Các loại cây ăn quả
• Các loại cây xây dựng công trình lớn nhỏ khắp cả nước.
• Cây đẹp tuyển chọn, bảo hành cây
• Tư vấn miễn phí trồng và chăm sóc

Liên hệ:

• Điện thoại: 0888 733 300 để được hỗ trợ tư vấn đầy đủ thông tin tại vườn.
• Địa chỉ: 178 TL8, Tân An Hội, Củ Chi, TP. Hồ Chí Minh